آب و هوای تربت جام تربت جام یکی از شهرستان های خراسان رضوی است ، آب و هوای تربت جام، مساحت این شهرستان ۸۱۸۴ کیلومتر مربع است که در شرق خراسان قرار دارد. این شهرستان از سمت شمال به مشهد و از مشرق به رودخانه هریر رود و ادامه آن در جنوب مرز افغانستان و […]
تربت جام یکی از شهرستان های خراسان رضوی است ، آب و هوای تربت جام، مساحت این شهرستان ۸۱۸۴ کیلومتر مربع است که در شرق خراسان قرار دارد. این شهرستان از سمت شمال به مشهد و از مشرق به رودخانه هریر رود و ادامه آن در جنوب مرز افغانستان و شهرستان تایباد و از مغرب به شهرستان تربت حیدریه و فریمان منتهی می شود و تقریبا مرز میان ایران و افغانستان است.
تربت جام بصورت مختصر ” جام ” گفته می شود و به معنای شهر آرامجای احمد جامی است و مرکز این شهرستان ، شهر تربت جام است و این نام کنونی خویش را از تربت شیخ احمد جام گرفته است البته در برخی از منابع آمده است که در گذشته ارتفاعات این منطقه به شکل جام دیده می شد درنتیجه نام این شهر را تربت جام یعنی سرزمین جام مانند نامیدند.
آب و هوای منطقه تربت جام معتدل و تقریبا خشک است ، با این وضعیت آب و هوایی می توان به این مسئله پی برد که اینگونه آب و هوا معمولا تابستان هایی بسیار گرم و زمستان هایی کاملا سرد دارد. مرکز این شهرستان ، تربت جام است که آب و هوایش معتدل است و در تابستان بیشترین درجه دما به ۴۰ درجه بالای صفر می رسد و دمای هوا در زمستان به ۱۳ درجه زیر صفر می رسد.
تاریخچه تاسیس هواشناسی در اوایل قرن نوزدهم میلادی می باشد و ایران صد و سومین کشوری است که در سال ۱۳۳۸ به عضویت WMO ( سازمان هواشناسی جهانی ) در آمده است و نخستین ایستگاه های هواشناسی توسط انگلیسی ها و روس ها برای ادامه اهدافشان در ایران تاسیس گردید. انگلیسی ها به دلیل اینکه از راه دریا وارد ایران می شدند اولین ایستگاه های هواشناسی خود را در منطقه های نفتی در قسمت جنوبی کشور و در جوار خلیج فارس و دریای عمان احداث کردند.
ایستگاه های هواشناسی دارای انواع مختلفی است که یکی از این ایستگاه ها ” ایستگاه هواشناسی سینوپتیک ” می باشد که سازمان جهانی هواشناسی یک شرایط ایده آل و استاندارد برای آن در نظر گرفته است تا اگر هدف مخابره اطلاعات به سراسر دنیا را داشته باشد باید نسبت به آن شرایط پایبند باشد و آن ها را رعایت کند ؛ ” سینوپتیک ” واژه ای یونانی است که به معنای ” هم نظر ، هم نوا ، همدید ” می باشد در اصطلاح تخصصی امروزی برای استفاده از اطلاعات هواشناسی بکار می رود و بطور همزمان در یک منطقه گسترده جهت ارائه تصویری جامع و کامل و بصورت لحظه ای از حالت های جوی است.
” ایستگاه های سینوپتیک ” ایستگاه هایی هستند که با توجه به نیاز های ملی ، منطقه ای و بین المللی ، پارامتر های هواشناسی را بر اساس نوع ایستگاه در ساعت استاندارد تعیی شده انجام و در قالب گزارش سینوپ و به منظور انواع کاربری های پیش بینی هواشناسی ، صدور اخطاریه ها ، مطالعات اقلیمی و… ارسال می کنند. این نوع ایستگاه ها دیده بانی های جوی را به صورت شبانه روزی و به منظور استفاده در سطح بین المللی انجام می دهند ؛ همچنین این ایستگاه ها گزارش های جوی را در هر ساعت یکبار تهیه و در زمانی مقرر به مرکز سوئیچ سازمان هواشناسشی ارسال می کنند.
دیده بانی های جوی را بصورت شبانه روزی و به منظور استفاده در سطح بین المللی انجام می دهند و با پیش شماره ۴۰ شروع می شود و به دو دسته اصلی سنتی و نیمه خودکار تقسیم می شوند.
دیده بانی هایجوی را به صورت روزانه یا شبانه روزی و به منظور استفاده در سطح ملی انجام میدهند و با پیش شماره ۹۰ آغاز می شوند و به دو دسته تکمیلی سنتی و نیمه خودکار تقسیم می شوند.
در شهرستان تربت جام ایستگاه هواشناسی مورد استفاده از نوع ” سینوپتیک ” می باشد. پیش بینی های کوتاه مدت ، بلند مدت و میان مدت که معمولا بواسطه سازمان هواشناسی هر منطقه انجام می شود ، مقاصد مختلفی را در بر دارد که از جمله آن ها می توان به نوع دراز مدت آن اشاره نمود که بیانگر خشکسالی یا پرآبی منطقه می باشد یا برای پایش منابع آب انجام می شود. مهمترین پارامتر های هواشناسی که با استفاده از آن می توان به نوع اقلیم منطقه پی برد می توان باد ، رطوبت ، باران و دما را ذکر کرد که اینها نقش مهمی را در تعیین وضعیت اقلیم یک منطقه ایفا می کنند.
رئیس اداره هواشناسی تربت جام ضمن اینکه به میانگین میزان بارش در جهان که ۸۰۰ میلی متر است ، اشاره نمود ؛ ایشان خاطر نشان کرد که از این میانگین سهم کشور ما ایران به ۲۴۰ تا ۲۵۰ میلی متر می رسد و افزود : متوسط بارندگی در شهرستان تربت جام ۱۶۸ میلی متر است که ۳۲ درصد بارندگی ها یعنی ۵۴ میلی لیتر باید در فصل بهار باشد تا به حالت نرمال برسیم.
آقای زمانی رئیس اداره هواشناسی تربت جام بیان داشت : متوسط دمای شهرستان تربت جام ۷/۱۵ درجه سانتیگراد و میانگین حداکثر دمای هوا ۵/۲۲ درجه و میانگین حداقل دما ۹ درجه سانتیگراد است ؛ کمترین دمایی که تا به حال در شهرستان تربت جام اتفاق افتاده است به زمستان سال ۱۳۸۶ مربوط می شود که ۲۴ درجه زیر صفر بود ه است و در آن سال به مدت ۴۰ روز دمای هوا زیر صفر اعلام شده است و بالاترین دمایی که تاکنون در این شهرستان به ثبت رسیده است در تیرماه حدود ۴۴ درجه سانتیگراد بوده است. مجموع بارش زراعی سال قبل در ایستگاه هواشناسی تربت جام از اول مهر ۹۸ تا ۳۱ شهریور ماه ۱۳۹۹ معادل ۳/۵۱۲ میلی متر ثبت شده است.
دنبال کردن اخبار آب و هواشناسی از طریق سازمان هواشناسی امر مهمی است که همگان باید بدان توجه نمایند چرا که آدمی را از بروز خطرات احتمالی تا حدودی مطلع می ساز و همچنین از بروز خسارت های ناشی از سیلاب ها ، شدت گرما و طوفان های سخت و گرد باد های شدید تا حد قابل توجهی جلوگیری می کند ؛ سازمان هواشناسی شهرستان تربت جام نیز همواره به دنبال این است که اخبار و پیش بینی هایی دقیق درباره هوا در اختیار عموم قرار دهد تا از این طریق بتواند از بسیاری از خطرات و خسارت های احتمالی پیشگیری کند.
آب و هوای تربت جام تقریباً خشک و معتدل است با این وضعیت و آب و هوای تربت جام می‌توان به این قضیه پی برد که این شهر عموماً تابستان‌های خیلی گرم و زمستانهای سردی دارد. مرکز این شهر تربت جام است که آب و هوای تربت جام معتدل است و در تابستان بیشترین درجه دما به ۴۰ درجه بالای صفر خواهد رسید و دمای هوای تربت جام در فصل سرد زمستان به ۱۳ درجه زیر صفر خواهد رسید.
تاریخچه به وجود آمدن هواشناسی در اوایل قرن نوزدهم میلادی است و ایران صد و سومین کشوری است که در سال ۳۸ به عضویت سازمان هواشناسی جهان در آمده بود و اولین ایستگاه هواشناسی به دست انگلیسی‌ها و روزها برای ادامه اهداف آنها در کشور ایران تاسیس شد. انگلیسی‌ها به خاطر این که از راه دریا به ایران آمدند اولین ایستگاه هواشناسی را در مناطق نفتی در قسمت جنوب کشور و در اطراف خلیج فارس و دریای عمان تاسیس نمودند.
ایستگاههای هواشناسی انواع مختلفی دارد که یکی از این ایستگاهها ایستگاه هواشناسی سینوپتیک است که سازمان جهانی هواشناسی شرایط استاندارد و ایده آلی برای آن در نظر داشته است تا اگر هدف مخابره اطلاعات به همه جای جهان را دارا باشد باید نسبت به آن شرایط پایبند بود و آنها را رعایت نمود. سینوپتیک یک واژه ی طولانی است که معنای آن هم نظر هم دید و هم نوا است، در اصطلاح تخصصی برای استفاده کردن از داده‌ها و اطلاعات هواشناسی مورد استفاده قرار می گیرد و به شکل همزمان در یک منطقه گسترده برای ارائه کردن تصویری کامل و جامع و به شکل لحظه‌ای از حالت‌های جوی خواهد بود.
ایستگاههای سینوپتیک یک نوع ایستگاههای می باشد که با توجه به نیاز ملی بین المللی و منطقه‌ای پارامترهای هواشناسی ایران طبق نوع ایستگاه در ساعت استاندارد مشخص شده انجام و در قالب گزارش و برای انواع کاربری‌های پیش بینی هواشناسی مطالعات اقلیمی و صدور اخطاریه و هشدارها ارسال می نماید. این نوع ایستگاهها دیده بان‌های جوی را به شکل شبانه‌روزی و برای استفاده در سطح بین‌الملل انجام می‌دهد همینطور این ایستگاهها گزارش‌های جبری را در هر ساعت یک مرتبه آماده و در زمانی مشخص به مرکز سوئیچ سازمان هواشناسی ارسال خواهد کرد.
متوسط دمای شهر تربت جام ۱۵ و ۷ دهم درجه سانتیگراد و میانگین حداکثر دمای آن ۲۲ و نیم درجه و میانگین کمترین دمای آن ۹ درجه سانتیگراد است، کمترین دمای که تا الان در شهر تربت جام به وجود آمده است در زمستان ۸۶ برمی‌گردد که ۲۴ ه زیر صفر بود و در آن سال ۴۰ روز دمای هوا زیر صفر اعلام گردیده است. بالاترین دمای که تا الان در شهر تربت جام به ثبت رسیده است تیرماه تقریباً ۴۴ درجه سانتیگراد است، مجموعه بارش‌های زراعی در سال قبل در ایستگاه هواشناسی این شهر از اول ماه مهر تا ۳۱ شهریور تقریباً ۵۱۲ میلیمتر ثبت گردیده است.
دنبال نمودن اخبار هواشناسی به وسیله سازمان هواشناسی یک امر مهم است که همه باید به آن توجه کنند چون که آدمی را از به وجود آمدن خطرات احتمالی تا اندازه خیلی زیاد مطلع می نماید و همینطور از به وجود آمدن خسارت هایی که ناشی از شدت گرما طوفان‌های شدید و گرد و غبار‌ها و سیلاب‌ها می باشد تا اندازه خیلی زیادی جلوگیری خواهد کرد. سازمان هواشناسی تربت جام هم همیشه به دنبال این بوده که اخبار و پیش بینی‌های دقیق در رابطه با هوا در اختیار عموم مردم قرار دهد تا به وسیله این بتواند از خیلی از خطرات و آسیب‌های احتمالی جلوگیری نماید.
شهر تربت جام که پهنای آن تقریباً ۸۳۶۲ کیلومتر مربع است در قسمت شمال خاوری خراسان رضوی و در مرز ایران و افغانستان در راه مشهد به اسلام قلعه از نظر جغرافیایی در ۳۵ درجه و ۱۴ دقیقه پهنای شمالی و ۶۰ درجه و ۳۸ دقیقه در درازای خاوری و ۹۲۸ متر بلندی از سطح دریا قرار گرفته است.پ شهر تربت جام از طرف شمال به سرخس از باختر به شهر مشهد فریمان و تربت حیدریه از قسمت جنوب به تایباد و افغانستان می رسد، هوای شهر تربت جام معتدل است و بیشترین درجه حرارت در تابستان به ۴۰ درجه بالای صفر صفر می رسد و کمترین دما هم مربوط به زمستان است که به ۱۳ درجه زیر صفر خواهد رسید.
میانگین باران هر ساله آن هم تقریباً ۲۵۴ میلیمتر است، شهر تربت جام در راه آسفالت مشهد به تایباد قرار دارد و در درازای ۱۶۲ کیلومتر به طرف شمال باختری به مشهد و ۶۲ کیلومتری به طرف جنوب به شهر تایباد میرسد. دو راه شنی هم از این شهر به طرف شمال خاور به درازای ۱۷۱ کیلومتر به طرف صالح آباد و یک راه دیگر به طرف جنوب خاور ۳۵ کیلومتر به طرف قلعه حمام کشیده می شود.
زبان بیشتر مردم شهر تربت‌جام فارسی است اکثر مردم شهر تربت جام مسلمان و پیرو مذهب سنی و اقلیتی شیعه جعفری دارد، تربت جام جمعیتی بالغ بر ۱۳۰ هزار نفر دارد، این شهر از طرف شمال به سرخس از غرب به تربت حیدریه مشهد و فریمان از جنوب به تایباد و از طرف شرق به افغانستان و ترکمنستان میرسد. راه مشهد دوغارون از تربت جام می گذرد که یکی از راه‌های ارتباطی خیلی مهم ایران به افغانستان است، اقوام گوناگونی در این شهر زندگی می‌کنند مانند فارس‌ها ،بلوچ ها، اعراب و ترکمنها که این اقوام از مهمترین این اقوام ساکن شهر تربت جام به حساب می‌آیند.
تربت جام از روزگار دیرین تا الان نام‌های زیادی مانند بوزینگان، بوزجان ، زام، سام، جام، تربت شیخ جام و تربت جام داشته است، شهر باستانی با نام پوژگان در کنار شهر کنونی وجود دارد که ظاهراً بر اثر زلزله نابود شده است. شهر کنونی تقریباً از سده سوم هجری قمری به وجود آمده و کم کم گسترش پیدا کرده است این شرط بعد از بازسازی و آبادی دو مرتبه جام نامیده شد، اصطلاح پوژگان به خاطر وجود نداشتن حرف پ ژ و گ در زبان عربی به بوزجان تغییر نام پیدا نمود. تربت جام از ایام گذشته تا الان یک جایگاه خاص داشته است، اهمیت اجتماعی فرهنگی تاریخی و بازرگانی آن از صداهای اولیه نمایان بوده و در زمان زندگی شیخ احمد جام شکوفا شده است تربت جام هم زمان با یورش مغول و تیمور لنگ آسیب‌های فراوانی دید.
این شهر در دوران حکومت صفویه به خصوص شاه عباس بزرگ اهمیت نظامی پیدا کرد و در آن آرامش و امنیت برقرار شد اما در پایان این دوران و در زمان شاه عباس صفوی افغانها و ازبک‌ها به مرزهای شرقی کشور مانند تربت‌جام دست درازی کردند و در پایان سرداری از شرق ایران به اسم نادر قلی افشار آن سوی رود یعنی خوارزم و بخارا هم مطیع نادر شاه و حکومت ایران شد. با درگذشت نادرشاه دومرتبه ناآرامی به خراسان برگشت و تا اوایل سده سیزدهم ادامه پیدا کرد، کریمخان زند که در شیراز بود و بر کشور حکومت می نمود به احترام نادر شاه خراسان را هم در دست فرزندان نادرشاه گذاشت و بعدها محمد خان قاجار خراسان و از جمله تربت جام را فتح نمود و حقوق متحدان اولیه خود یعنی ترکمنها را که برای دستیابی به حکومت ایران به قاجار کمک نموده بود نادیده گرفت و در نتیجه ترکمنها سرکشی کردند و در دوران ناصرالدین شاه شدت گرفت و یکی از بدترین دوران‌های تاریخی برای مردم خراسان به حساب می آید. از جمله قسمت تربت جام و بقیه شهرهای خراسان و بعد از آن افغانها از ایران بیرون رانده شد، در زمان نادر شاه ایران دو مرتبه توانمند و نیرومند شد و نه فقط مرزهای شرقی از حمله افغانها و ازبک‌ها و ترکمنها در امان نبود، بلکه استان تاریخی جام در شرق ولایت زاوه و شمال شرقی قهستان نزدیک به رود هرات قرار داشت که کرسی آن بوژگان بود. بوژگان یک شهری بزرگ که ۱۸۰ دهکده دارد ایرانیان آن را بوژگان گفته اند و در ایام گذشته آن را پوچکان هم می‌گفتند.
شهر تربت جام در امتداد شاهراه آسیایی قرار گرفته است و ۳۵ درجه و ۱۴ دقیقه عرض شمالی دارد و ۶۰ درجه و ۳۸ دقیقه طول شرقی دارد و ۹۲۸ متر از سطح دریا ارتفاع دارد، شهر تربت جام در شمال دارای ارتفاعات شاه نشین می باشد که بین زورآباد و جان قرار دارد. دنباله کوه بینالود که به آن به بزد یا بزگ گفته میشود در جنوب این شهر قرار دارد و از بقیه کوههای این منطقه شاه نشین در شمال و کوههای باخرز در قسمت جنوب و مغرب است تربت جام آب و هوای گرم و خشک دارد و بادهای آن غبار آلود است که بر خشکی آن می افزاید.
هوای تربت جام در بخش مشرق گرم و بابا سخت موسمی همراه است، این شهرستان رودخانه‌های موسمی دارد و کشاورزی این منطقه به کمک همین رودها و چاه‌های عمیق انجام میشود از رودهای مهم این منطقه هریرود در شرق تربت جام است که مرز ایران و افغانستان را درست می‌کند. شمال از بند فریمان سرچشمه می‌گیرد و بعد از آبیاری نمودن جلگه جام وارد هریرود می گردد، تربت جام در بخش ارتفاعات با هرز کوه شاه نشین استان در سال آباد و باغ کشمیر جنگل‌های پسته دارد محصولات آن چغندرقند، زیره، پنبه و غلات است.
محصولات دامی و بافت قالی‌های دستی از بقیه منابع کسب درآمد مردم این منطقه به حساب می‌آید قالیچه‌های دستی این مردم طرح بومی و نقش و نگارهای متفاوتی دارد که بیشتر بافندگان از پیشینیان خود یاد گرفتند، صنایع دستی مردم این منطقه بافت پارچه‌های ابریشمی نخی و پشمی و تولید ظرف‌های سفالی نقش دار و پارچه‌های گوناگون برای چارقد چادرشب و غیره است. شهر تربت جام در قدیم زام گفته می شده است و در قرن چهارم به بوز جان که مرکز آن بوده است نامیده شد و تقریباً ۲۰۰ سال از توابع آنجا بود باغستانهای زیاد و فراوان میوه دارد و آب شرق از قنوات است و از مزار بزرگان و عابران تربت و مزار ژنده پیل آنجاست خواجه علاءالدین محمد در آنجا گنبد و عمارتی ساخته است. باخزر در جنوب این شهر قرار دارد و مرکز آن مالین بوده است و خربزه این شهر خیلی معروف بوده است به عقیده یاقوت حموی باخرز به زبان پهلوی باد هرزه و به خاطر بادهای فراوان این منطقه به این اسم نامگذاری شده است. اقوام ترکمن قرایی طاهری و تیموریان در این محل زندگی می کردند، دانشمندانی مانند بوزجانی و ابو محمد بوزجانی ریاضیدان و منجم که در اروپا به شدت معروف و مشهور بوده است از این دیار برخاسته است.
روستای بزد از توابع قسمت مرکزی شهر تربت جام است که در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی این شهر قرار دارد و ۱۹۰ کیلومتر با شهر مشهد فاصله دارد روستای بزد هزار و ۲۸۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و آب و هوای آن در زمستان خیلی سرد و در تابستان معتدل است. این روستا از طرف شمال غرب و غرب به زمین‌ها و مراتع روستاهای شیخ آباد و از طرف جنوب روستای گوی و میانسرا و از سمت غرب به کوه میرسد، روستای بزد از توابع مرکزی این شهر به حساب می آید که فاصله زیادی با آن شهر ندارد و ارتفاع آن هم به نسبت شهر از دریا بالاتر است. آب و هوای آن خوب است و به شدت روستایی گردشگر پذیر و توریست پذیر است و خانه‌های قدیمی که در این روستا از گذشته به جا مانده جای خوبی برای گردشگران و توریستها فراهم شده است و کوههای سر به فلک کشیده این روستا که در تمام فصول سال بر اثر شدت سرما در آنها و وجود دارد مناطقی دیدنی خواهد بود.
رئیس اداره هواشناسی سینوپتیک شهر تربت جام در روز جهانی هواشناسی با اشاره به تاریخچه تاسیس هواشناسی در اوایل قرن نوزدهم و اینکه کشور ایران در سال ۱۳۳۸ سازمان هواشناسی جهانی درآمده است گفت: اولین ایستگاه هواشناسی به دست انگلیسی‌ها و روزها برای انجام اهداف شان در کشور ایران تاسیس گردید انگلیسی‌ها به دلیل این که از راه دریا به کشور ما وارد شدند در مناطق نفت خیز جنوب ایران و خلیج فارس و دریای عمان ایستگاههای هواشناسی را ساختند.
رئیس اداره هواشناسی سینوپتیک با بیان اینکه ایستگاههای هواشناسی انواع متفاوتی دارد بیان کرد: ایستگاه هواشناسی سینوپتیک یک ایستگاه ایست که سازمان جهانی هواشناسی یک شرط استاندارد برای آن در نظر داشته است که اگر قصد مخابره اطلاعات به بقیه نقاط جهان را داشته باشد باید آن شرایط را مراعات نماید. ایستگاه هواشناسی شهر تربت جام از نوع سینوپتیک است با اشاره به اینکه هواشناسی پیش بینی کوتاه مدت، دراز مدت و میان مدت برای اهداف گوناگون صادر می نماید که نوع بلندمدت آن اکثراً برای پایش منابع آب و خشکسالی انجام می‌گیرد.
وی اظهار نمود: از پر اهمیت ترین پارامترهای هواشناسی که اقلیم منطقه را مشخص می نماید رطوبت باران باد و دما است که این ۴ پارامتر عوامل عمده‌ای در تعیین کردن وضعیت اقلیم یک منطقه می باشد. رئیس اداره هواشناسی سینوپتیک شهر تربت جام با بیان اینکه متوسط مقدار بارش در دنیا ۸۰۰ میلیمتر است که در کشور ما این عدد ۲۴۰ میلی متر تا ۲۵۰ میلیمتر است بیان کرد متوسط بارندگی در شهر تربت جام ۱۶۸ میلیمتر است. از زمان تاسیس و به وجود آمدن هواشناسی در شهر تربت جام که سال ۷۲ از ۳۲ درصد بارندگی‌ها یعنی ۵۴ میلی لیتر باید در فصل بهار باشد تا به نرمال برسد.
ایشان با اشاره به اینکه متوسط دمای شهرستان تربت جام ۱۵ درجه سانتیگراد میباشد. متوسط حداکثر دمای آن ۲۲ و نیم درجه و میانگین حداقل دمای شهر ۹ درجه سانتیگراد است بیان کرد.: کمترین دمای که تا به کنون در این شهر اتفاق افتاده مربوط به فصل سرد زمستان سال ۸۶ میباشد. ۲۴ درجه زیر صفر ثبت شده و در آن سال ۴۰ روز دمای هوا زیر صفر بود. بالاترین دمای که برای این شهر ثبت شده است در تیرماه بوده که تقریباً ۶۴ درجه سانتیگراد بوده و با بیان اینکه. هواشناسی شهر تربت جام به شکل ۲۴ ساعته اطلاعات هواشناسی این شهر را اندازه گیری می کند و به مرکز استان ارسال می‌نمایند بیان کرد: ادارات هواشناسی در همه فصول سال از زمان تعطیلی ندارند و در ایام سال چه در تعطیلات رسمی. مناسبت‌های مذهبی، اعیاد پرسنل زحمتکش این اداره با کمترین حقوق و مزایا و در شرایط. بد جغرافیایی و آب و هوایی در محل خدمت حاضر می‌شوند و گزارشات جوی را به مرکز هواشناسی استان ارسال می‌کنند.
شهر تربت جام در قسمت شمال غرب خراسان رضوی قرار دارد. از طرف شمال به سرخس و از غرب به مشهد و فریمان و همچنین شهرستان تربت حیدریه و از جنوب به تایباد از شرق و شمال شرق به کشور افغانستان و ترکمنستان می رسد. تربت جام یکی از بخش‌های شهر مشهد است و به شهرستان ارتقا یافته است. این شهرستان طبق قانون تقسیمات کشوری در سال ۸۴ مشتمل بر پنج قسمت به نام‌های صالح آباد بوژگان نصرآباد. مرکزی و پایین جان تقسیم شده است و سه شهر به اسم‌های صالح آباد تربت جام و نصرآباد است. جمعیت آن شرهم بیش از ۳۴۹ هزار نفر برآورد شده است.
شهر تربت جام دارای دو قسمت دشتی و کوهستانی است. بلندی‌های شهر تربت جام بیشتر در قسمت جنوب غربی مرکز و در قسمت شمال این شهر قرار دارد و کوههای بزد شاه نشین. و بی‌بند از مهمترین ارتفاعات این شهر به حساب می‌آید.
رود مرزی هریرود هم که قسمتی از مرز ایران و افغانستان را درست می‌کند. همین طور بود که یکی از شاخه‌های هریرود میباشد از مهمترین رودهای این شهر به شمار می آیند. آب و هوای تربت جام نیمه صحرایی تابستان‌های خشک و گرم و زمستانهای سرد دارد و از مناطق کم بارش و خشک است. بادهای محلی فراه، بادهای سیاه و ۱۲۰ روزه که هر یک در یک فصل از سال می‌وزند از ویژگی‌های آب و هوای تربت جام است.
هوای شهر تربت جام به دلیل اینکه یک منطقه کوهستانی به حساب می‌آید. در اطراف آن کوههای سربه فلک کشیده زیادی مانند کوههای شاه نشین و به وجود دارد بهترین هوا است. این شهر یکی از خوش آب و هواترین شهرها است و آب و هوای تربت جام یک آب و هوای بهاری مناسب برای همه فصل‌ها میباشد.
بادهای موسمی نیز یکی از بادهای خوب برای این مناطق است. که به بادهای ۱۲۰ روزه و بادهای سیاه معروف هستند و در فصول مخصوص به خود مشغول به وزیدن می شوند. تربت جام به دلیل وجود درختان زیاد و محصولات کشاورزی فراوانی که در این شهر و اطراف آن وجود دارد. تبدیل به یکی از زیباترین شهرها در کشور شده است است
اقتصاد شهر تربت جام در دامداری کشاورزی و معدن استوار است. کشاورزی به خاطر شرایط و آب و هوایی رونق خوبی دارد و آب آن از منابع آب زیرزمینی و رودخانه‌ها تأمین می گردد. ذرت، جو، گندم و محصولات باغی از مهمترین فرآورده‌های کشاورزی در شهرستان تربت جام است.
پرورش طیور و دام داری هم در این شهر به شکل سنتی و صنعتی رواج دارد. بخش معدن از منابع دیگر اقتصادی این شهر است سنگ نمک، زغال سنگ، سیلیس و سنگ ساختمانی. از مهم ترین کانی هایی است که از معادن این شهر استخراج می گردد.
بخش صنعت در شهر تربت جام رشد کمتری دارد و بیشتر محدود به صنایع دستی است. قالی‌های شهر تربت جام با نقشه‌های یعقوبخانی، ترکمنی و شال و کشمیری از شهرت خیلی خوبی برخوردار است. شهر تربت جام که مرکز آن شهرستان تربت جام است در سرشماری سال ۷۵ بیش از ۱۰۰ هزار نفر جمعیت داشته است.
منطقه‌ای که الان به آن تربت‌جام گفته میشود در منابع جغرافیایی و تاریخی نخستین. سده‌های اسلامی به شکل جام یا زام آمده است، دلیل تغییر نام آن به تربت جام به دلیل وجود آرامگاه شیخ احمد جام. ملقب به ژنده پیل یکی از عرفا در آن جا است. نخستین اطلاعات در رابطه با ناحیه جام به دوره فتوحات اسلامی در سرزمین خراسان برمی‌گردد. عبدالله بن عامر در روزگار خلافت عثمان در جریان پیشروی از کرمان و فارس به طرف خراسان. به قسمت زامبی که در آن زمان از توابع نیشابور بود فرستاد و آنجا را به جنگ کشید.
جغرافی نویسان اسلامی تا زمان مغول تقریبا انجام را یکی از روستاهای یا کوههای نیشابور. به مرکزیت شهر بوزجان یاد می نمودند، اهمیت این قسمت و مرکز آن. در این دوره بیشتر به دلیل عبور راه نیشابور به شهر هرات بوده است.
تاریخ نویسان بوزجان را شهرکی با کشت خیلی زیاد یاد می‌کردند و آن را توصیف نمودند. و این منابع اشاره‌ای به وضع شهری روستای جام ندارد وضعیت روستای جام یا شهر جام. تا دوره ظهور و گسترش کارهای شیخ احمد جام در این منطقه و در مراحل بعد از آن و تشکیل سلسله مشایخ و بناهای وابسته به آن در آنجا چندان روشن نیست.
یاقوت مقارن با حمله نمودن مغول به سرزمین خراسان زهرا یکی از کوره‌های نیشابور. با مرکزیت بوزجان بیان کرده است که بوزجان یک شهرک بر سر راه نیشابور به هرات است. از نیشابور تا هرات چهار مرحله و یا شش مرحله فاصله بوده و از آنجا که تعداد زیادی از دانشمندان برخاسته است.
اگرچه در بیان حملات مغول به کشور ایران از جان و نواحی آن نامی به میان نیست. اما این قسمت هم باید چون بقیه قسمت‌های خراسان از حمله مغول آسیب‌های فراوانی دیده باشد. اما در دوره‌های بعد شکوفایی و آبادانی گذشته را به دست آورده است و محصولات کشاورزی آن زیاد شده است. تا قرن هفتم بوزجان مرکز ولایت جام بود اما با بیرون آمدن شیخ جام ژنده پیل و تاسیس خانقاه تحولی در این منطقه به وجود آمد. بوزجان کم‌کم مرکزیت خود را از دست داد و تربت شیخ جام جای آن را گرفت.
در دوران حکومت ایلخانیان به پاس خدمات آن حکومت ولایت‌های باخرز هرات و مناطق دیگر را به. ملک شمس الدین واگذار نمود و در جام نبردی به وجود آمد. سرانجام امیر نوروز به دست دانشمند بهادر شکست خورد و به قتل رسید.
بعد از آن شاهزادگان مغول به این سرزمین حمله کردند و خواستند تا با شیخ الاسلام جام. که یکی از مشایخ این شهر بود ملاقات کنند اما شیخ قبول نکرد و در تربت جام به یک قلعه پناه برد. لشکر شاهزاده آن قلعه را محاصره نمود و خیلی از مدافعان قلعه کشته شدند.
در سال ۷۳۸ هجری قمری سربداران قسمت‌های بزرگی از خراسان و جام را تصرف کردند. در شهر مشاهداتی از شهر جام که در راه خود از هرات وارد آنجا شده بود. آن را شهر زیبا باغ‌ها و درختان زیبا مانند درختان توت و چشمه‌های فراوان توصیف نموده است.
به گزارش این تاریخ نویس در این شهر ابریشم خیلی تولید می شده است. همین طور به ملاقات او با شهاب الدین احمد جامی که یکی از نوادگان. شیخ احمد جام بود اشاره نموده است و گفته است که این شیخ مردی ثروتمند. و دارای جایگاه فراوان بود و اداره شهر بر عهده او بود و از پرداختن مالیات هم معاف بوده است.
زیاد شدن قدرت و منافع اقتصادی و سیاسی مشایخ این شهر آنان را درگیر قدرت و حرکت‌های سیاسی. منطقه نموده بود چنانکه خواجه معین الدین جامی از مشایخ این شهر به رغم پیوند. نسبی که با ملک معزالدین داشت با حاکم ماوراءالنهر رابطه پنهانی برقرار نمود و از ملک معزالدین بدگویی نمود. منجر به وجود آمدن جنگ در بین این دو امیر بزرگ شد. در جریان لشکرکشی تیمور به خراسان جام به تصرف او در می آید لشکر کشی‌ها. و دیدارهای مکرر تیموریان از جام و زیارت شیخ احمد جام باعث شد افکار عمومی. برای مقابله کردن با حکومتگران محلی مثل کرت آماده شود.
فعالیت‌های عمرانی در این سرزمین انجام گرفت که می توان از آن جمله به ساخت خانقاه مسافر پناه اشاره نمود. از بقیه فعالیت‌های عمرانی در این دوره ساخت بقعه برای شیخ جام بود. برپا شد و در دوره شاهرخ میرزا ساخت بنا و عمارت هم گسترش پیدا کرد.
این عمارت شامل خانقاه، مدرسه، گنبدخانه و چند مسجد. مانند مسجد کرمانی، جامع و رواق است، تیمور در طرف شمالی این محوطه طرح خانقاهی را ریخت که چیزی از آن باقی نمانده است.
حافظ ابرو ولایت جام را از نواحی و توابع هرات بر می شمارد. که در آن انواع میوه جات به وجود آمده و آب آن از کاریز و رودخانه تامین. می گردیده است و از شهرهای مشهور آن به بوزجان. که دیواری در اطراف آن بوده نیز اشاره نموده است و بازاری هم داشته است.
آب و هوای تربت جام نسبتاً خشک و معتدل است، آب و هوای تربت جام نیمه بیابانی. با تابستان گرم و خشک و فصل زمستان سرد از خصوصیت‌های ویژه آب و هوای تربت جام است. مرکز این شهرستان شهر تربت جام می باشد که هوای آن معتدل است و بیشترین درجه حرارت در تابستان ۴۰ درجه و کمترین. آن در زمستان ۱۳ درجه است میانگین باران سالیانه آن هم تقریباً ۲۵۴ میلی متر خواهد بود.
ویژگی‌های آب و هوای تربت جام طبق تحقیقات و بررسی‌های محققین و کسانی که در علوم. هوا شناسی تخصص دارند این را نشان می دهد که آب و هوای تربت جام نسبتاً خشک و معتدل است. و آب و هوای تربت جام تقریباً نیمه بیابانی است و در فصل تابستان. گرما دارد و در فصل زمستان سرد‌های سرد آن چندان زیاد نیست.
بنابراین می توان گفت آب و هوای تربت جام یکی از استثنایی ترین آب و هوا‌ها در شهرهای کشور به حساب می‌آید. و درجه حرارت آن همچنان که بیان شد ۴۰ درجه در فصل تابستان است. که تقریباً درجه حرارت مناسب می باشد و این شهر را تبدیل به یکی از خوش آب و هواترین شهرها نموده است.
بنابراین کسانی که قصد دیدن از این شهر را دارند و میخواهند برای تعطیلات خود این شهر را یکی. از اهداف تفریحی خود انتخاب کنند اصلا جای نگرانی نیست چون این شهر جاذبه‌های گردشگری مناسبی که دارد. در کنار آن آب و هوای مناسبی دارد که می تواند پذیرای شما مهمانان عزیز باشد. و چند روزی که شما در این شهر مشغول دیدن مکان‌های تفریحی و اماکن باستانی و قدیمی هستید. از آب و هوای خوب آن نیز استفاده خواهید کرد.
خراسان رضوی وسعتی بیش از ۱۲۷ هزار کیلومتر مربع دارد که بین. مدار جغرافیایی ۳۳ درجه و ۵۲ دقیقه تا ۳۶ درجه و ۴۲ دقیقه عرض شمالی از خط استوا استان از تنوع اقلیمی فراوانی برخوردار است. اما به شکل کلی از مناطق نیمه خشک کشور ایران به شمار می‌آید.
طبق طبقه‌بندی اقلیمی شهرستان‌های نیشابور، قوچان ،تربت جام و تایباد اقلیم خشک دارد. و شهرهای مشهد، فریمان، سرخس و نواحی جنوبی استان خراسان اقلیمی میوه خشک دارند. بنابراین اقلیمی این استان به خاطر آنکه مقادیر ضریب خشکی آن در طبقه‌بندی اقلیمی. یک و دو قرار دارد و اقلیم خشک و نیمه خشک است.
طبق طبقه بندی دکتر کریمی که با بهره‌گیری از شاخص رطوبت سرما و گرما اقلیم منطقه را معرفی می‌کند. بیشتر قسمت‌های استان به غیر از قسمت‌های. کمی از شهر تربت بقیه نواحی این استان اقلیم نیمه خشک دارد. طبق طبقه بندی ایوانف که طبق مقایسه بارندگی و تبخیر استوار است بیشتر شهرهای غربی شرقی مرکزی و جنوبی این استان اقلیم بیابانی دارد.
طبق طبقه بندی اقلیمی آمبرژه که بر اساس تقسیم بارندگی برد ما به جای محاسبه کردن. میانگین دمای متوسط سال و یا ما استوار می باشد همه استان اقلیم خشک سرد و تنها شهر قوچان اقلیم نیمه خشک سرد دارد. طبق طبقه بندی و میانگین دمای ماهانه و سالانه انجام میشود.
استان خراسان اقلیم خشک سرد دارد به شکل کلی اقلیمی این استان خشک و نیمه خشک سرد است. از ویژگی‌های بارندگی در خراسان رضوی بارش در فصل زمستان با توزیع غیر نرمال می باشد. بارش‌های سیل آسا، رگباری قسمت زیاد بارندگی‌های سالیانه را تشکیل می دهد.
متوسط بارش این استان ۲۰۹ و هشت دهم میلیمتر محاسبه گردیده است. این در حالی است که متوسط بارندگی در کشور ۲۴۳ میلیمتر و متوسط بارش در دنیا ۷۸۰ میلیمتر برآورد میشود. دقت می شود که بارندگی استان خراسان تقریباً یک چهارم متوسط بارش دنیا است. و از مناطق کم باران جهان به حساب می‌آید. توزیع بارش استان یکنواخت نیست و به شکل کلی مقداری آن از سمت شمال به جنوب استان کم می شود. متوسط در سال در استان خراسان رضوی در شهر خواف با ۱۱۶ میلیمتر است و بیش ترین. باران در قوچان با ۳۱۲ میلیمتر محاسبه میشود.
بارش متوسط سالانه در مشهد ۲۵۴ میلیمتر است از ویژگی‌های دیگر بارندگی در این استان بارش در فصل سرد. با توزیع غیر نرمال می باشد بارش‌های رگباری کوتاه مدت و سیل آسان قسمت زیادی. از این بارندگی‌ها را تشکیل می‌دهد از نظر دمایی استان خراسان رضوی تابستان‌های گرم و سرد زمستانهای. نسبتاً سرد دارد و میانگین درجه حرارت در سال از طرف شمال به جنوب افزایش پیدا می‌کند. به شکلی که میانگین سالانه دمای شهر فریمان ۱۲ درجه سانتیگراد است. و بهترین منطقه خراسان رضوی به حساب می‌آید، اما شهر سبزوار با دمای سالانه ۱۸ درجه سانتیگراد گرم ترین نقطه این استان به شمار می‌آید.
میانگین بیشینه دمای استان ۲۲۶ درجه و میانگین کمینه آن ۸ درجه سانتیگراد است. کمینه مطلق استان خراسان رضوی مربوط به قوچان با ۲۵ درجه سانتیگراد. و بیشینه مطلق مربوط به سر است با ۴۷ درجه سانتیگراد است. میانگین سالانه دمای استان خراسان رضوی ۱۵ درجه سانتیگراد است. در بین ایستگاههای مورد مطالعه این استان شهر فریمان و قوچان با میانگین سالانه ۸ روزبیشترین. تعداد روزهای یخبندان و کاشمر و سر است با میانگین سالانه ۳ روز طی دوره آماری کمترین روزهای یخبندان استان را دارد. به شکل کلی میانگین سالانه تعداد روزهای یخبندان استان پنج روز است و به شکل کلی اندازه آن از شمال به جنوب استان کم میشود.
در بین ایستگاههای مورد مطالعه خراسان رضوی شهر قوچان با میانگین رطوبت نسبی سالانه ۵۵ درصد مرطوب ترین. شهرستان و کاشمر و گناباد با ۳۹ درصد خشک ترین شهر این استان است. و به شکل کلی میانگین سالانه رطوبت نسبی استان ۴۶ درصد محاسبه میشود. و مقدار آن از طرف شمال به جنوب استان هم کم میشود.
میانگین سالانه ساعات آفتابی خراسان رضوی ساعت محاسبه می شود که بیشترین اندازه آن ۳۲۸ ساعت. در شهر خواف و کمترین آن ۲۷۹ ساعت مربوط به درگز است در ماههای سرد سال هم سیستم‌های هواشناسی. فعالیت آنها افزایش پیدا می‌کند و ساعات تابش آفتاب کم می شود. که کم شدن طول روز در فصل سرد را نیز باید به آن اضافه کرد.
در ماههای گرم و در فصل تابستان که از اندازه پوشش ابری آسمان کم میشود. بر تعداد ساعات آفتابی اضافه میشود که تغییرات طول روز در ماههای مختلف سال هم بر تعداد ساعات آفتابی موثر است. میانگین سالانه تبخیر خراسان رضوی میلیمتر محاسبه میشود. که بیشترین مقدار آن ۳۰۱۵ میلیمتر در خواب و کمترین آن ۱۵۰۰ میلی…
این تحقیق برای بررسی کردن آب و هوای تربت جام انجام شده است. تا توریستها گردشگران مسافران و مهمانان محترم ما در این شهر به راحتی بتوانند. با مطالعه کردن این مقاله با هوای تربت جام آشنا شوند و تصمیم بگیرند. و شهر ما را به عنوان میزبان مسافرتی خود انتخاب نمایند و از جاذبه‌ها و مناطق دیدنی و گردشگری این شهر لذت ببرند. تحقیقات بسیاری از گردشگران و محققین نشان می دهد که هوای تربت جام یکی از بهترین‌ها در خراسان و بلکه. در کشور است، از آنجا که سردی این شهر در فصل زمستان سردی زننده و زیادی نیست و گرمای آن هم در فصل تابستان. و در اوج گرمی گرمای زننده نیست.
این شهر یکی از مناطق و شهرهای خوش آب و هوا در سطح کشور به حساب می آید. چنانچه در کتاب‌های پیشین نوشته شده است که این شهر یکی از شهرهای پر از میوه و پر از محصولات کشاورزی است. هم اکنون نیز هوای تربت جام عالی است و محصولات کشاورزی که در این شهر بنا به آب و هوای خوب آن به وجود می‌آید. در بسیاری از شهرهای کشور قابل روییدن نیست مانند خربزه، هندوانه و زعفران که در بسیاری از شهرهای کشور این محصولات به وجود نمی‌آید. اما به دلیل اینکه آب و هوای تربت جام مناسب است و زمین آن حاصلخیز ، سالیانه چندین تن گل زعفران از این اراضی تولید میشود. خربزه‌ها و هندوانه‌های زیادی که در سطح کشور و حتی خارج از کشور نیز صادر می شود.
ما را در تلگرام و اینستا دنبال کنید