میراث فرهنگی تربت جام میراث فرهنگی چیست؟ آن دسته از چیز هایی است که از گذشتگان و نیاکان بر یادگار بماند و بازگو کننده ی فرهنگ و تمدن مردمان گذشته در یک کشور و جامعه است . میراث فرهنگی یک جامعه شامل مکان های تاریخی و مذهبی ( مسجد _ حسینیه ها _ زیارتگاه ها […]
میراث فرهنگی تربت جام
آن دسته از چیز هایی است که از گذشتگان و نیاکان بر یادگار بماند و بازگو کننده ی فرهنگ و تمدن مردمان گذشته در یک کشور و جامعه است .
میراث فرهنگی یک جامعه شامل مکان های تاریخی و مذهبی ( مسجد _ حسینیه ها _ زیارتگاه ها و … ) ، کلیسا _ کنیسه ها ، حمام ها ، باغ ها ، اشیا‌ء ،صنایع تاریخی ، آثار علمی ، آثار پژوهی ، و آثار هنری می شود .
تربت جام نیز مانند هر شهر دیگری شامل دیدنی های تاریخی بسیاری است که لازم است نظری بر آن داشته باشیم : شهرستان تربت جام در شمال شرقی خاک ایران زمین و در فاصله ۱۶۵ کیلومتری با مشهد در استان بزرگ خراسان رضوی واقع شده است .
نام این شهرستان از شخصیت بزرگ یعنی شیخ احمد جام (نام کامل : احمد ابوالحسن جامی نامقی ترشیزی ) که آرامگاهش در شمال غربی شهرستان تربت جام در محله ای به نام سعدآباد قرار دارد ، اخذ شده است .
آرامگاه این شیخ بزرگ یک مجموعه ای را در بر دارد از جمله : مقبره شیخ احمد ، ایوان ، گنبد خانه ، مسجد کرمانی گنبد سفیر ، مسجد عتیق ، مدرسه امیر جلال الدین گنبد فیروز شاهی و مسجد جامع نو .
شیخ احمد حاجی عارف ، شاعر و موسیقی دان مشهور در قرن ۵ و ۶ هجری قمری است که در سال ۴۴۰ هجری قمری در ده نامق ترشیز ( کاشمر فعلی ) دیده به جهان گشود و در سن ۹۵ سالگی در تربت جام آرام گرفت .
این شیخ در سن ۲۲ سالگی به تحولاتی روحی دچار گشت و همین امر باعث شد که به عرفان روی بیاورد . از جمله آثار این شیخ ژنده پیل می توان به رساله سمرقندیه _ انس التائبین _ مفتاح النجات _ روضه المذنبین و جنه المشتاقین _ کنوز الحکمه _ سراج السائرین _ بحار الحقیقه و دیوان شعر احمد جام اشاره کرد . اکنون نظری بر دیگر آثار تاریخی _ فرهنگی این شهرستان خواهیم داشت :
این آرامگاه در روستای لنگر و در فاصله ۲۵ کیلومتری شمال غرب تربت جام واقع شده است . شاه قاسم انوار از شاعران عصر تیموریان می باشد و از جمله آثار او می توان انیس العارفین و صد مقام را نام برد . ساخت این مقبره به دست امیرعلی شیر نوایی انجام گرفت .
طبق گفته ها و شواهد بانی این مدرسه امیر شاه ملک بوده است که در سال ۸۲۹ دار فانی را وداع گفت . او یکی از امیران بزرگ تیمور گورکان است . امروزه از این مدرسه به عنوان محلی برای تحصیل طلاب دینی استفاده می شود .
کاروان سرایی سر پوشیده می باشد که احتمالا مربوط به اواخر دوره تیموریان و یا اوایل دوره صفویان می شود . طول این رباط قریب به ۴۹ و عرض آن حدود ۳۹ متر می باشد .
این قلعه بر ارتفاعات کوهی در یک کیلومتری روستای قلعه گبری در جنوب غربی پل خاتون واقع شده است ؛ احتمال می رود این دژ از مجموعه دژ های اسماعیلیه باشد .
در روستای استاد ، قلعه ای با نام قلعه استادی جای خوش کرده است که در ۸۶ کیلومتری شهر تربت جام و در ۲۳ کیلومتری جنت آباد که فاصله اندکی با هریر رود دارد ، واقع شده است . در این قلعه سفال هایی یافت شده است که مربوط به دوره سلجوقیان و تیموریان می باشد .
شناسنامه این حمام مربوط به دوره پهلوی و در شهر تربت جام می باشد . این اثر تاریخی در ۱۲ بهمن سال ۸۱ به عنوان بخشی از آثار ملی ایران ثبت شد .
این قلعه در ۲۵ کیلومتری جنوب غربی شهر تربت جام قرار دارد و از مجموعه آثار تاریخی پس از اسلام می باشد . علل اهمیت حفظ منابع تاریخی و فرهنگی : مهم ترین قسم در صنعت گردشگری ، گردشگری فرهنگی می باشد که با توسل به آن می توان به درآمد و اشتغال زایی کسیری در یک جامعه دست یافت .
حفظ و احیای میراث تاریخی و فرهنگی سبب دست یابی به رشد و توسعه در جامعه _ ایجاد شغل برای افراد جامعه _ رشد شهر ها _ جهانی و شناخته شدن فرهنگ یک کشور و در نتیجه آن افزایش غرور ملی مردم آن جامعه می شود .
آینه تمام نمای زندگی و حیاط گذشتگان را باید در میراث فرهنگی جامعه جست و جو کرد . میراث فرهنگی و حفاظت از آن سبب آگاه شدن یک ملت از تاریخ غنی و پر بار و هویت و شناسنامه فرهنگی اش می شود که نتیجه آن کسب موفقیت در گفت و گو با سایر تمدن ها است .
ایران زمین پیشینه ای غنی و گران بها دارد که شناخت این پیشینه و تاریخ غنی توسط مردمان امروزی از تهاجمات فرهنگی جلوگیری به عمل می آورد . برای حفاظت از میراث فرهنگی وظیفه خطیر دولت در این عرصه ، فرهنگ سازی می باشد که سر آغاز این مسیر باید در مدارس انجام گیرد .
جالب است بدانیم نوع رفتار مردم نیز با یک بنای تاریخی که حتی قدمتی طولانی ندارد ، در تبدیل شدن این بنا به یک میراث فرهنگی ، گرانبها و پربار تاثیر شگرف خواهد داشت . رفتار و استقبال مردم کشور های اروپایی سبب شد چند میدان و خیابان را که عمری کوتاه دارند به آثار فرهنگی کشور خود تبدیل کنند و نام این مکان ها را در فهرست میراث یونسکو به ثبت برسانند .
امروزه در سطح بین المللی گردشگران زیادی خواهان بازدید از ابنیای تاریخی یک جامعه حتی با صرف هزینه های کلان هستند و همین امر سبب می شود که میراث فرهنگی پتانسیل و ابزاری قوی جهت رشد و تغییرات مثبت در اقتصاد یک کشور به حساب آید . بنابر این برای رسیدن به اشتغال زایی و تغییرات مثبت ناشی در اقتصاد یک جامعه ، حفاظت از میراث فرهنگی باید از مهم ترین اعمال در این عرصه قرار گیرد که این حفاظت به دو طریق به فعلیت می رسد :
استفاده از شیشه های چند جداره _ قفل های ویژه _ گاو صندوق های مطمئن _ ویترین های استاندارد با وسایل مجهز _ سیستم های الکترونیکی و الکتریکی در داخل این بنا ها _ اموزش نیرو های انسانی جهت نگهبانی و حراست از قبل امور مربوط به این نوع حفاظت است .
مقابله با خطراتی چون آب و هوا _ رشد نباتات _ حشرات موذیانه _ حوادث طبیعی همچون سیل ، زلزله ، باران های شدید از بخش های این نوع حفاظت است .
نویسنده: نرگس غیبی لاین
مقاله های خانوم نرگس غیبی لاین را در این لینک دنبال کنید.