ناگفته های میراث فرهنگی تربت جام

میراث فرهنگی تربت جام

میراث فرهنگی چیست؟

آن دسته از چیز هایی است که از گذشتگان و نیاکان بر یادگار بماند و بازگو کننده ی فرهنگ و تمدن مردمان گذشته در یک کشور و جامعه است .

میراث فرهنگی یک جامعه شامل مکان های تاریخی و مذهبی ( مسجد _ حسینیه ها _ زیارتگاه ها و … ) ، کلیسا _ کنیسه ها ، حمام ها ، باغ ها ، اشیا‌ء ،صنایع تاریخی ، آثار علمی ، آثار پژوهی ، و آثار هنری می شود .

تربت جام نیز مانند هر شهر دیگری شامل دیدنی های تاریخی بسیاری است که لازم است نظری بر آن داشته باشیم :
شهرستان تربت جام در شمال شرقی خاک ایران زمین و در فاصله 165 کیلومتری با مشهد در استان بزرگ خراسان رضوی واقع شده است .

ناگفته های میراث فرهنگی تربت جام

نام این شهرستان از شخصیت بزرگ یعنی شیخ احمد جام (نام کامل : احمد ابوالحسن جامی نامقی ترشیزی ) که آرامگاهش در شمال غربی شهرستان تربت جام در محله ای به نام سعدآباد قرار دارد ، اخذ شده است .

آرامگاه این شیخ بزرگ یک مجموعه ای را در بر دارد از جمله : مقبره شیخ احمد ، ایوان ، گنبد خانه ، مسجد کرمانی گنبد سفیر ، مسجد عتیق ، مدرسه امیر جلال الدین گنبد فیروز شاهی و مسجد جامع نو .

شیخ احمد حاجی عارف ، شاعر و موسیقی دان مشهور در قرن 5 و 6 هجری قمری است که در سال 440 هجری قمری در ده نامق ترشیز ( کاشمر فعلی ) دیده به جهان گشود و در سن 95 سالگی در تربت جام آرام گرفت .

این شیخ در سن 22 سالگی به تحولاتی روحی دچار گشت و همین امر باعث شد که به عرفان روی بیاورد .
از جمله آثار این شیخ ژنده پیل می توان به رساله سمرقندیه _ انس التائبین _ مفتاح النجات _ روضه المذنبین و جنه المشتاقین _ کنوز الحکمه _ سراج السائرین _ بحار الحقیقه و دیوان شعر احمد جام اشاره کرد .
اکنون نظری بر دیگر آثار تاریخی _ فرهنگی این شهرستان خواهیم داشت :

میراث فرهنگی تربت جام (آرامگاه شاه قاسم انوار 🙂

این آرامگاه در روستای لنگر و در فاصله 25 کیلومتری شمال غرب تربت جام واقع شده است . شاه قاسم انوار از شاعران عصر تیموریان می باشد و از جمله آثار او می توان انیس العارفین و صد مقام را نام برد .
ساخت این مقبره به دست امیرعلی شیر نوایی انجام گرفت .

مدرسه امیر شاه ملک :

طبق گفته ها و شواهد بانی این مدرسه امیر شاه ملک بوده است که در سال 829 دار فانی را وداع گفت . او یکی از امیران بزرگ تیمور گورکان است . امروزه از این مدرسه به عنوان محلی برای تحصیل طلاب دینی استفاده می شود .

رباط سمنگان :

کاروان سرایی سر پوشیده می باشد که احتمالا مربوط به اواخر دوره تیموریان و یا اوایل دوره صفویان می شود . طول این رباط قریب به 49 و عرض آن حدود 39 متر می باشد .

قلعه گبری :

این قلعه بر ارتفاعات کوهی در یک کیلومتری روستای قلعه گبری در جنوب غربی پل خاتون واقع شده است ؛ احتمال می رود این دژ از مجموعه دژ های اسماعیلیه باشد .

میراث فرهنگی تربت جام (قلعه استادی 🙂

در روستای استاد ، قلعه ای با نام قلعه استادی جای خوش کرده است که در 86 کیلومتری شهر تربت جام و در 23 کیلومتری جنت آباد که فاصله اندکی با هریر رود دارد ، واقع شده است .
در این قلعه سفال هایی یافت شده است که مربوط به دوره سلجوقیان و تیموریان می باشد .

حمام عزت :

شناسنامه این حمام مربوط به دوره پهلوی و در شهر تربت جام می باشد . این اثر تاریخی در 12 بهمن سال 81 به عنوان بخشی از آثار ملی ایران ثبت شد .

قلعه کهنه رونج :

این قلعه در 25 کیلومتری جنوب غربی شهر تربت جام قرار دارد و از مجموعه آثار تاریخی پس از اسلام می باشد .
علل اهمیت حفظ منابع تاریخی و فرهنگی : مهم ترین قسم در صنعت گردشگری ، گردشگری فرهنگی می باشد که با توسل به آن می توان به درآمد و اشتغال زایی کسیری در یک جامعه دست یافت .

حفظ و احیای میراث تاریخی و فرهنگی سبب دست یابی به رشد و توسعه در جامعه _ ایجاد شغل برای افراد جامعه _ رشد شهر ها _ جهانی و شناخته شدن فرهنگ یک کشور و در نتیجه آن افزایش غرور ملی مردم آن جامعه می شود .

آینه تمام نمای زندگی و حیاط گذشتگان را باید در میراث فرهنگی جامعه جست و جو کرد .
میراث فرهنگی و حفاظت از آن سبب آگاه شدن یک ملت از تاریخ غنی و پر بار و هویت و شناسنامه فرهنگی اش می شود که نتیجه آن کسب موفقیت در گفت و گو با سایر تمدن ها است .

ناگفته های میراث فرهنگی تربت جام

ایران زمین پیشینه ای غنی و گران بها دارد که شناخت این پیشینه و تاریخ غنی توسط مردمان امروزی از تهاجمات فرهنگی جلوگیری به عمل می آورد .
برای حفاظت از میراث فرهنگی وظیفه خطیر دولت در این عرصه ، فرهنگ سازی می باشد که سر آغاز این مسیر باید در مدارس انجام گیرد .

جالب است بدانیم نوع رفتار مردم نیز با یک بنای تاریخی که حتی قدمتی طولانی ندارد ، در تبدیل شدن این بنا به یک میراث فرهنگی ، گرانبها و پربار تاثیر شگرف خواهد داشت .
رفتار و استقبال مردم کشور های اروپایی سبب شد چند میدان و خیابان را که عمری کوتاه دارند به آثار فرهنگی کشور خود تبدیل کنند و نام این مکان ها را در فهرست میراث یونسکو به ثبت برسانند .

ناگفته های میراث فرهنگی تربت جام

امروزه در سطح بین المللی گردشگران زیادی خواهان بازدید از ابنیای تاریخی یک جامعه حتی با صرف هزینه های کلان هستند و همین امر سبب می شود که میراث فرهنگی پتانسیل و ابزاری قوی جهت رشد و تغییرات مثبت در اقتصاد یک کشور به حساب آید . بنابر این برای رسیدن به اشتغال زایی و تغییرات مثبت ناشی در اقتصاد یک جامعه ، حفاظت از میراث فرهنگی باید از مهم ترین اعمال در این عرصه قرار گیرد که این حفاظت به دو طریق به فعلیت می رسد :

1 . حفاظت فیزیکی :

استفاده از شیشه های چند جداره _ قفل های ویژه _ گاو صندوق های مطمئن _ ویترین های استاندارد با وسایل مجهز _ سیستم های الکترونیکی و الکتریکی در داخل این بنا ها _ اموزش نیرو های انسانی جهت نگهبانی و حراست از قبل امور مربوط به این نوع حفاظت است .

2 . حفاظت فنی :

مقابله با خطراتی چون آب و هوا _ رشد نباتات _ حشرات موذیانه _ حوادث طبیعی همچون سیل ، زلزله ، باران های شدید از بخش های این نوع حفاظت است .

نویسنده: نرگس غیبی لاین

مقاله های خانوم نرگس غیبی لاین را در این لینک دنبال کنید.

ما را دنبال کنید